Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kabine toplantısı sonrası açıkladığı konut sektörüne ilişkin 3 destek paketiyle ilk konutunu alacak vatandaşların uygun maliyetli kredi imkanıyla konuta erişimlerinin artırılması, Liralaşma Stratejisi'nin desteklenmesi, tamamlanmamış inşaatların bitirilerek konut arzının artırılması ve destek alan firmaların konut fiyatlarını sabit tutması amaçlanıyor.
1- İlk ve tek konutunu alacak vatandaşlar, fiyatı 2 milyon liraya kadar olan birinci el konutlar için, 10 yıla kadar vadeli, aylık yüzde 0,99 faizli konut kredisi kullanabilecek.
2- İkinci paket kapsamında konut değerinin en az yüzde 50'si 1 Nisan'dan önce açılmış döviz tevdiat hesaplarının (DTH) yahut hurda altının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na (TCMB) satımıyla karşılanması şartıyla aylık yüzde 0,89 faizli konut kredisi sağlanacak. Uygulama sıfır ve ikinci el konutlarda geçerli olacak.
3- İnşaat sektörüne yönelik destek çerçevesinde ise asgari yüzde 40'ı tamamlanmış ve yüzde 50'si satılmamış projelerin tamamlanması için 20 milyar lira kaynak aktarılacak. 1 yıl boyunca konut satış fiyatlarını sabit tutmayı taahhüt eden şirketler bu destekten yararlanabilecek.
Sektör temsicileri piyasanın canlanmasını bekliyor
Ege Yapı Yönetim Kurulu Başkanı H. İnanç Kabadayı:
Genel perspektiften bakacak olursak, pandemiyle başlayan daha sonra uluslararası ürün tedarik zincirinin kırılmasıyla beraber oluşan emtia fiyatlarındaki artışlar ve akabinde son dönemdeki Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan savaşla beraber maliyetleri negatif etkileyen durumlar oluştu. Son iki yıldır yaşanan süreç içerisinde mobilite ve hareketliliğin azalmasıyla konut üretimi de ciddi şekilde kısıtlanmıştı. Son zamanlarda da konut arzıyla ilgili talebi karşılayacak şekilde yeterli konut üretilemedi. Bunu hızlandırmak için de birkaç tane adım atıldı. Dünya’da ve Türkiye’de enflasyonist ortam ve hayat pahalılığı son dönemde gündemi oldukça meşgul ediyor. Atılan bu adımlar ile açıklanan paketler, konut üretimi için ciddi bir teşvik oluşturacaktır.
Konut finansmanı konusunda sunulan 3 ayrı paket, tüketiciler açısından da ciddi fırsatlar barındırıyor. Bu konuda belirlenen iki tane önemli kriter var. Bunlardan ilki birinci el olması, ikincisi ise satın alınacak konut fiyatının 2 milyon TL’ye kadar olması. Sunulan avantajlardan en önemlisi ise 2 milyon TL’ye kadar 10 yıl vadeli, aylık yüzde 0,99 faiz ile kredi imkânı. Bu avantajlar aslında tamamen tüketicinin üzerindeki kredi maliyetini azaltacak, tüketiciyi ihtiyacı olan konuta ulaştıracak.
Bu fırsatlarla beraber önümüzdeki günlerde, belirlenen kriterlere uygun konutlarda ciddi şekilde yansımasını göreceğiz. Açıklanan finansman paketlerinin piyasaya da tüketiciye de çok olumlu bir katkısı olacak. Konut piyasasında son dönemlerde özellikle iki önemli sorun var. Bunlardan en önemlisi tüketicinin konuta erişiminde karşılaştığı maddi yetersizlik ve kredi imkânının azlığı gibi engeller. Diğeri ise arz yönünde yaşanan sıkıntılar diyebiliriz. Üretimin yavaşlaması ve azalmasının sebebiyle arz talep arasında bir dengesizlik oluştu. Bu dengesizliği bir an önce stabil hale getirmek için atılan bu tür adımlar ile arzı hızlı bir şekilde artırmamız lazım.
Sunulan paketlerde, Mayıs ayı başı itibarıyla asgari yüzde 40’ı tamamlanmış ve asgari yüzde 50’si satılmamış olan inşaat projelerinin bir an önce tamamlanabilmesi için de 20 milyar liralık bir kaynak ayrıldığı açıklandı. Bu miktar bir başlangıç da olabilir ve kullanıldıktan sonra bu rakam artırılabilir. İnşaat seviyesinin asgari yüzde 40 olması şartı ile yüzde 50’sinin satılmamış olmasındaki amaç ise önce ihtiyaç olan ürünün piyasaya sürülmesinin hedeflenmesi. Diğer taraftan TOKİ’ye de 30 milyar TL gibi bir kaynak aktarımı var. Bu iki adım ile beraber basit bir matematikle 120 ile 150 bin civarı arasında yeni konut üretilebilir. Bu durumun önümüzdeki 1 yıllık sürece çok büyük etkisi olacaktır. Özellikle düşük ve orta gelirli tüketicilerin konut alabilmesi açısından arzın artırılmasına yönelik desteklerin çoğalmasını bekliyoruz.
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım: Sektörümüzün sorunlarının çözümü için Cumhurbaşkanımızın açıkladığı paketin kapsamı, konut almak isteyenlere fırsat sunarken, konut arzının artmasında da ilk kıvılcım olacak.
Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt: Konut kredi faizlerinin yüzde 1'in altına düşmesi gerektiğini zaman zaman vurguladık, şimdi bu talebimiz hayata geçmiş oldu. Ayrıca en az yüzde 50'si satılmamış inşaat projeleri için 20 milyar liralık bir kaynak ayrıldı. Bu da satışı yetersiz projelere büyük destek sağlayacak. Kentsel dönüşüm için sağlanacak uygun kredi ve destekler de konut arzını artıracaktır. Bu da konut fiyatlarının kontrolsüz artışına fren etkisi yapacaktır.
Helmann Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgü: Özellikle nakit yetersizliği nedeniyle yarıda kalmış projelerin tamamlanması noktasında önemli katkı sunacak. Konut sahibi olabilmek için düşük oranlı kredilerin ne kadar önemli olduğunu hepimiz biliyoruz. Verilecek destekle arz artacak ve düşük oranlı kredilerle ilk kez konut almak isteyenlere destek sunulacak. Böylece 250 civarındaki alt sektör de canlanacak.
Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Gökhan Taş: Açıklanan paket ve sosyal konut projeleri için TOKİ'ye 30 milyar liralık finans sağlanması piyasayı hareketlendirecek.
Gamador İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Murat Karaarslan: Satışları canlandırmak ve vatandaşın konuta erişimini sağlamak adına 2 milyon cüzi rakamlarla aşan fiyatlarda indirim yapılmalı. Öte yandan bu paketler suistimal edilmemeli. Bu tür kampanyaların ardından firmalarımız fiyat artışı yapmamalı.
Boss4 Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Akkuş: Paketi, iç piyasayı hareketlendirmek için alınan yerinde bir önlem olarak değerlendiriyoruz. Konut kredi faiz oranlarının psikolojik sınır olan yüzde 1'in altına düşürülmesi piyasaya hareket getirecektir. İpotekli satışlarda yukarı yönlü hareket başlayacaktır. Konut kredi faiz oranlarının yüzde 1’in altına indiği dönemlerde bunun faydasını gördük.
Ekonomistler nasıl yorumladı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı yeni 3 paket sonrası bazı ekonomistler de sosyal medya hesaplarından değerlendirmelerde bulundu:
Alaattin Aktaş: 10 yıl vadeli, %0.99 faizli, 2 milyon TL kredinin anapara+faiz maliyeti 3.426.674 TL. 3.426.674 TL/120 ay=28.555,62 TL. Yani bu krediyi kullanarak konut alan on yıl boyunca her ay 28.555 TL ödeyecek. "2 milyonluk değil de 500 binlik konut al" diyebilirsiniz. Bulursak alalım! Kıyıda köşede biraz tasarrufu olmayanın, faizsiz kredi kullandırıldılsa bile sıfır konut alma şansı hemen hemen hiç kalmamıştır. Dolayısıyla yüzde 0.99 faizli kredi, bırakın dar gelirlileri, orta ve üst gelir grubunda sayılan vatandaşa bile hitap etmekten uzaktır.
Fatih Özatay: Tek ve en önemli sorunumuz 'bazılarının’ daha çok konut sahibi olması mı? Oysa, çoğunluğun konut sahibi olmasını imkansızlaştıran daha büyük sorunlarımız var.
Uğur Gürses: Konut fiyatlarındaki patlamanın ana sebebi enflasyonun altına çekilen faizle kurun patlaması, onun da İnşaat malzeme fiyatlarını yüzde 100’ün üzerinde arttırmasıdır. Bunu çözmenin yolu da negatif reel faizle kredi verip talebi yükseltmek değil.
Mahfi Eğilmez: Kuru denetlemek ve enflasyonu düşürmek amacıyla atılan her adım tersine kuru ve enflasyonu yükseltiyorsa durup 'nerede hata yapıyoruz' diye sormak gerekmez mi?
Burak Arzova: Dünya enflasyon endişesi ile daraltıcı önlemler alırken konut kredisi ile yeni talep yaratmak, 180 ile giden Şahin marka otomobille 240 denemeye kalkmak gibi bir şey. Üstelik arabanın emniyet kemeri de yok.
Veysel Ulusoy: A. Açız, enflasyon altında ezildik. B. Ucuz konut kredisi verelim… Beton yiyin.
Cem Başlevent: “Konut alımına vatandaşlık vermeyin, mevduat faizini serbest bırakın, gayrimenkul fiyatları düşsün” diyoruz. Fiyatları daha da şişirecek düşük faizli kredi çıkıyor Saray’ın beyin takımından.
Emrah Lafçı: Ekonomi teorisine “Faiz sebep enflasyon sonuç”tan sonra yeni bir dahiyane katkı daha; Konut kredisi faizlerini düşürmek suretiyle konut fiyatlarını düşüreceğiz. Ekonomi bilimine hayırlı olsun!
Baki Demirel: 1- Orta-Düşük gelirliler için değil döviz ve/veya altın tasarrufu yapabilenler içindir. 2- KKM'nin türevlerinden birisidir. Örtük sürünen paritenin devamı için rezerv gerek.
Pakete muhalefetin tepkisi
Erdoğan'ın açıkladığı konut teşvik paketine yönelik CHP'li vekiller, aylık geri ödemenin yüksekliğine dikkat çekti.
CHP Kütahya Milletvekili Ali Fazıl Kasap, 1 milyon TL'lik kredi ile alınacak evin 10 yıl vadede 14.200 lira geri ödemesi olacağını öne çıkardı. Kasap, "Millet evinin kirasını ödeyemiyor. İnsanlar 14.200 TL'yi nasıl ödeyecek? Milletin aklıyla alay etmeyin." dedi.
İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal da üst gelir grubuna konut müjdesi verildiğini söyledi ve "5'li Müteahhit, Erdoğan'ın açıkladığı bu paketi beğendi!" dedi.
İYİ Parti Ankara Vekili Koray Aydın "1 milyon TL'lik bir #konut için aylık 14 bin 277, 2 milyonluk konut için 28 bin 555 TL taksit ödemek gerekiyor. Bu müjdeden sadece 5 maaşlı bürokratlar ve tuzu kurular yararlanır" mesajını paylaştı.
Konut ilanlarına anında yansıdı
Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamasının ardından, satılık konut ilanlarındaki fiyat artışları da görüldü. Bazı ilan sitelerindeki satılık konut fiyatlarında yüzde 5 ile 20 aralığında fiyat artışları dikkat çekti.
AK Parti MKYK üyesi Şamil Tayyar yaşanan bu durumda tepki gösterdi. Tayyar, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada "Kararın mürekkebi kurumadan, üzerine güneş doğmadan konut fiyatları artmaya başladı. Hangi ara bu kadar vicdansız olduk?" ifadelerini kullandı.
